Historijat

Univerzitet

Visokoškolske ustanove u Bosni i Hercegovini osnivaju se tek nakon Drugog svjetskog rata s uspostavom vlasti jugoslavenskih komunista. Poticaj njihovom razvoju dalo je Naučno društvo Bosne i Hercegovine, koje kasnije prerasta u Akademiju nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine. Važan faktor razvoja visokoškolskih ustanova u Bosni i Hercegovini imao je ekonomski razvoj i povećani društveni standard ostvaren 1970-ih. Tada se, pored ranije osnovanog Univerziteta u Sarajevu (1946), osnivaju univerziteti u Banjoj Luci (1975), Tuzli (1966) i Mostaru (1977), te Ekonomski fakultet u Brčkom i Saobraćajni fakultet u Doboju. Osnivanje ovih ustanova bilo je u skladu s potrebama društva koje je težilo bržem privrednom napretku i društvenom uzdizanju.
Nakon Drugog svjetskog rata dolazi do brzog privrednog razvoja šireg tuzlanskog područja, koji se zasnivao na bogatstvu prirodnih resursa i industrijskom napretku. Privredni razvoj zahtijevao je i fakultetski obrazovani kadar, posebno stručni kadar potreban industrijskom sektoru. Iz tih razloga se već 1950-ih osnivaju prve visokoškolske ustanove u Tuzli. Najprije je, na zahtjev bosanskohercegovačkih rudnika 1958. godine osnovana Viša rudarska škola. Sljedeće godine započeo je s radom Tehnološki fakultet u Tuzli, kao dislocirani fakultet Univerziteta u Sarajevu. Već 1960. Viša rudarska škola prerasla je u Rudarski fakultet. Nastajuća akademska zajednica u Tuzli obogaćena je iste godine osnivanjem Više pedagoške škole, koja je 1969. prerasla u Pedagošku akademiju. Viša ekonomsko-komercijalna škola osnovana je 1961. u Brčkom, te su ove ustanove zapoečele sa obrazovanjem visokoobrazovanog kadra u sjeveroistočnoj Bosni.
Osnivanjem novih fakulteta stvoreni su preduslovi za osnivanje univerziteta. Osnivanje Medicinskog fakulteta u Tuzli i Ekonomskog fakulteta u Brčkom 1976. godine predstavljalo je raskrsnicu s koje se krenulo putem multidisciplinarnosti, uvodeći i druga naučna polja pored tehničkih nauka. Nužnim i logičnim slijedom pokazalo se osnivanje novog univerziteta, ne samo da bi se nastavio razvoj visokog obrazovanja, nego i da bi se osigurao daljnji preobražaj najmnogoljudnije regije u Bosni i Hercegovini.
Osnivanju Univerziteta prethodilo je konstituisanje Zajednice visokoškolskih i naučno-istraživačkih institucija u regiji sjeveroistočne Bosne 1972. godine i Konzorcija za razvoj višeg i visokog obrazovanja i naučno-istraživačkog rada u Tuzli. Odlukom Skupštine Opštine Tuzla od 15. aprila 1975. godine imenovan je inicijativni odbor za osnivanje univerziteta sa 104 člana i predsjednikom akademikom Ismetom Mujezinovićem. Sporazum o udruživanju u Univerzitet potpisan je 18. novembra 1976. godine u Sarajevu, a svečanost povodom početka rata održana je 18. decembra u Tuzli.
Od osnivanja 1976. do 1992. godine Univerzitet u Tuzli se intenzivno institucionalno i naučno razvijao i kadrovski jačao, dajući snažan podsticaj nauci i obrazovanju, te privrednom razvoju ovog područja. Zahvaljujući radu Univerziteta u Tuzli značajno je povećan broj studenata u sjeveroistočnoj Bosni - sa 6.000 1971. godine na 14.000 1981. godine. Do 1991. godine na visokoškolskim institucijama koje su radile u sastavu Univerziteta u Tuzli višu školsku spremu steklo je 11.425, a visoku 6.790 osoba; magistriralo je 230, a doktoriralo 125 osoba. Ratne okolnosti u velikoj su mjeri usložnile sve procese na Univerzitetu. U toku jednog dana (15. maja 1992. godine), Univerzitet je napustilo 130 nastavnika i saradnika. Blokadom Sarajeva prekinuti su veze s nadležnim državnim institucijama. No, i u takvim okolnostima Univerzitet u Tuzli pokazao se dobro organizovanom institucijom, koja je u složenom ratnom ambijentu nastavila s radom, organizujući sve neophodne ključne procese na Univerzitetu. Nastavni kadar i studenti dali su doprinos u odbrani zemlje, ali i u organizaciji života u ratnim uslovima. Upravo u ovom periodu Pedagoška akademija postaje Filozofski fakultet.

Fakultet

Filozofski fakultet baštini tradiciju Više pedagoške škole, koja je odlukom Skupštine SR Bosne i Hercegovine osnovana 1960. godine. Kao izraz naraslih društvenih potreba, a naslanjajući se na tradiciju Učiteljske škole, Više pedagoška škola je bila prva visokoškolska organizacija u ovom dijelu Bosne i Hercegovine, koja je otpočela sa sistematskim osposobljavanjem nastavnika za osnovne škole. Škola je bila nosilac mnogobrojnih akcija na stručnom usavršavanju nastavnika i organizovanju brojnih stručno-edukativnih skupova prosvjetnih radnika. Godine 1966. počela je gradnja novog objekta, uporedo s aktivnostima o prerastanju u Pedagošku akademiju. Transformacija je okončana 1969. godine, a zgrada je otvorena za upotrebu 2. oktobra 1970. godine. Na Pedagoškoj akademiji radili su odsjeci: Srpskohrvatski-hrvatskosrpski jezik i književnost jugoslovenskih naroda, Matematika i Fizika, Tehničko obrazovanje, Fizičko vaspitanje, Biologija i Hemija, Razredna nastava. Ovakva struktura zadržala se do pred početak agresije i rata u Bosni i Hercegovini, s tim što je 1988. godine prestao s radom odsjek Matematika i Fizika. Pedagoška akademija 1976. godine postaje članica novoosnovanog Univerziteta u Tuzli. Na Višoj pedagoškoj školi, odnosno Pedagoškoj akademiji obrazovano je 9912 nastavnika.
Razvoj se nastavlja 1993. godine kada dolazi do nove transformacije - Pedagoška akademija postaje Filozofski fakultet. Prvu akademsku godinu, 1993/94, Fakultet je započeo sa sedam studijskih grupa. Dvogodišnji nastavnički studij postao je četverogodišnji, a povećan je i broj studijskih grupa. Otvoreni su odsjeci Historija-Geografija, Žurnalistika, zatim engleskoh, njemačkog i turskog jezika i književnosti, Socijalni rad i Filozofija-Sociologija. Postepeno se izdvajaju studiji matematike, fizike, hemije i biologije i formiraju Prirodno-matematički fakultet, a studij tjelesnog odgoja kasnije postaje Fakultet za tjelesni odgoj i sport. Procesom izdvajanja navedenih studijskih grupa, Filozofski fakultet postaje visokoškolska ustanova na kojoj se obrazuju studenti isključivo humanističkog i društvenog usmjerenja. Filozofski fakultet je danas najsloženiji i najveći fakultet na Univerzitetu sa 11 odsjeka i 13 studijskih programa na prvom ciklusu studija.

Odsjek

Odsjek za historiju i geografiju, kao dvopredmetni četverogodišnji studijski odsjek osnovan je akademske 1993/94. godine, kao sedmi odsjek novoformiranog Filozofskog fakulteta u Tuzli. Kao dvopredmetni studijski odsjek (historija-geografija) funkcionirao je do akademske 1999/2000. godine kada je došlo do razdvajanja na dva jednopredmetna studijska odsjeka: za historiju i za geografiju. Odsjek za historiju sada djeluje kao jedan od studijskih programa Filozofskog fakulteta u Tuzli i ima u stalnom radnom odnosu pet doktora nauka. Odsjek ima četiri uže naučne oblasti na temelju kojih se uglavnom i izvodi nastava, a to su: stari vijek, srednji vijek, novi vijek i savremeno doba. Odsjek za historiju nudi studijske programe na sva tri ciklusa studija.